پیامدهای وحشتناک خشکسالی برای محیط زیست

چند سالی است که کمبود آب و در نتیجه خشکسالی از چالش های زیست محیطی بزرگ برای ایران بوده است. ده ها چالش بزرگ و جزئی دیگر در زیر واژه «خشکسالی» نهفته است و از زمان شروع این پدیده، خطرات بسیاری محیط زیست ایران را تهدید می کند.

به گفته حسن اکبری، معاون محیط زیست و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، خسارت ناشی از خشکسالی به محیط زیست 28 هزار و 785 میلیارد ریال است و برای تکمیل زیرساخت های خشکسالی 1000 میلیارد تومان نیاز است.

خشکسالی یک پدیده طبیعی است، اما اگر شدت آن افزایش یابد و عوامل انسانی مانند برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی اتفاق بیفتد، تأثیر این پدیده بر طبیعت بیشتر می شود و منجر به از بین رفتن قسمت هایی از طبیعت می شود. به گونه ای که احیای آن در رساله ها ممکن نیست.

* امسال طبق اعلام سازمان هواشناسی کمتر از 10 درصد کشور بارندگی نرمال داشته و مابقی منطقه با نوعی خشکسالی مواجه است.

* متأسفانه بیش از 70 درصد کشور با خشکسالی شدید یا بسیار شدید دست و پنجه نرم می کنند. شدت خشکسالی در مناطقی مانند زاگرس که هم منبع آب کشور است و هم زیستگاه های جنگلی زیادی دارد ویرانگر است.

* اولین و مهمترین خسارت خشکسالی ضعیف شدن پوشش گیاهی است که باعث اختلال جدی در زنجیره غذایی حیات وحش می شود، در حالی که امسال در فلات مرکزی ایران رشد فصلی نداشته و در مناطق البرز و زاگرس. رشد فصلی کم بود. این امر کشاورزی حیات وحش را به یک مشکل جدی تبدیل کرده است.

* افزایش آفات گیاهی و کاهش رطوبت خاک در مناطق جنگلی از دیگر پیامدهای خشکسالی است که حیات جنگلی به ویژه در منطقه زاگرس را تهدید می کند.

آسیب به زیستگاه های طبیعی و جابجایی عشایر به مناطق بکرتر از دیگر چالش های ناشی از خشکسالی است.

* خشکسالی باعث خشک شدن چشمه ها و کاهش منابع آبی می شود و حیات دوزیستان به ویژه سمندرها را به خطر می اندازد.

وقوع خشکسالی، باروری و تولید مثل حیات وحش را کاهش می دهد.

زمانی که خشکسالی وجود دارد، هم به دلیل ضعف بیولوژیکی حیات وحش و هم به دلیل تمایل کشاورزان به استفاده از مراتع در مناطق حفاظت شده، میزان ابتلا به دام و حیات وحش افزایش می یابد و بیماری افزایش می یابد.

* در خشکسالی بسیاری از پرندگان پیشرو مانند کبک و کبک اصلا زاد و ولد و جفت گیری نمی کنند. این امر به دلیل تلفات قبلی و توقف چرخه تولیدمثلی بر جمعیت آنها تأثیر منفی می گذارد.

* وقتی حیات وحش از خشکسالی و سوءتغذیه رنج می برد، ناگزیر تمایل به کشاورزی بیشتر دارد.

* زمانی که تالاب ها حق آبه خود را دریافت نمی کنند، قسمت هایی از آن خشک می شود و دشت های سیلابی رطوبت کافی را دریافت نمی کنند که این امر پدیده گرد و غبار را گسترش می دهد که منجر به افزایش روزهای ناسالم می شود.

* در صورتی که اعتبارات مورد نیاز برای مقابله با خشکسالی در فصول گرم سال در دسترس نباشد، تخصیص اعتبار پس از این مدت کمک چندانی به رفع این مشکل نخواهد کرد.

* احداث زیرساخت های آبرسانی و تامین آب، مخازن آب باران و تاسیسات حمل و نقل آب و علوفه و توزیع آنها بخشی از راهکارهای مقابله با خشکسالی در حوزه آبی است.

مقابله با بیماری ها، اطفای حریق، جلوگیری از درگیری حیات وحش با مردم و حفظ اماکن و کانون های تنوع زیستی، جبران بخشی از خسارات وارده به مزارع، احیای تالاب ها و رودخانه ها، تنویر افکار عمومی و مستندسازی و مستندسازی و تحقیق در مورد اثربخشی اقدامات مقابله ای خشکسالی بخشی است. از جمله اقدامات مورد نیاز برای مقابله با خشکسالی و نیازمند حداقل بودجه 1000 میلیارد تنی است.

بیشتر بخوانید:

نگرانی فزاینده در مورد کسری فزاینده مخزن آب یزد

درگیری شدید در استان آذربایجان غربی با خشکسالی

233231