تحولات اروپا چه تاثیری بر شکل‌گیری تفسیر اجتماعی و سیاسی قرآن گذاشت؟

بر اساس این گزارش “تعداد», شانزدهمین نشست دوره پژوهشی تفسیر به همت آکادمی بین المللی حکمت در تفسیر سیاسی-اجتماعی با سخنرانی مجید مرادی، پژوهشگر حوزه دین برگزار شد.

در ادامه گزیده ای از سخنان وی آمده است:

مسلمانان از روز اول به قرآن به عنوان کتابی مقدس می نگریستند و از آن برخوردار بودند و نور، برکت، هدایت و الهام را دریافت می کردند. به طور کلی تلاوت قرآن نزد مسلمانان عملی است که ثواب اخروی دارد و مسلمانان از همان روز اول تلاوت قرآن احساس کردند که این عمل و عمل تلاوت آنها را به خدا نزدیکتر کرده و به آنها پاداش می دهد. برای روز قیامت . . به مرور زمان بحث فهم قرآن مطرح شده است. اگرچه نزول قرآن در اوایل اسلام معمولاً در پاسخ به سؤال یا حادثه ای است یا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم موقعیتی را حس می کند و سپس آیه ای در این باره نازل می شود، اما در در دوران معاصر ما با تفسیر یا استفهام قرآن مواجه هستیم و قرآن را تلاوت می کنیم تا ابعاد مبهم آن را کنار بگذاریم.

برای غلبه بر خرافات به قرآن مراجعه کنید

اکنون هدف لزوماً استفاده از قرآن به عنوان کتاب ثواب نیست، بلکه مفسران به طرق مختلف به قرآن برخورد کرده اند. از قرآن نیز تفاسیر اجتماعی و سیاسی وجود دارد که تقریباً در عین حال با نظرات بیان شده در این دو تفسیر یکسان است. حدود 150 سال است که مسلمانان احساس عقب ماندن و پیشرفت دیگران کرده اند و این مقایسه بین آنها باعث شده است که به دنبال راه حل باشند.

وقتی مسلمانان می‌بینند اروپایی‌ها به کمک علوم جدید پیشرفت کرده‌اند، دنیای جدیدی خلق کرده‌اند و زندگی لذت‌بخش‌تری نسبت به دیگران داشته‌اند، به دنبال این هستند که بفهمند چگونه پیشرفت کرده‌اند و ما عقب‌مانده‌ایم و به همین دلیل اجتماعی شده است. سپس تفسیری سیاسی از قرآن. مسلمانان با مشاهده این پیشرفت ظاهری در تمدن غرب، می توانستند به علل و عواملی که باعث پیشرفت آنها شده است، روی بیاورند و مثلاً به دنبال علوم جدید بروند، اما برای غلبه بر خرافات و بدعت ها و رهایی از وضع موجود، از متن مقدس پیروی کردند.

منظور از تفسیر اجتماعی قرآن چیست؟

تفسیر اجتماعی می گوید باید حوزه و حوزه مورد توجه قرار گیرد و مثلاً مرحوم آیت الله طالقانی جلساتی به نام قرآن را روی صحنه برگزار می کردند، یعنی ما باید قرآن را صحنه کنیم. آوردن قرآن از خانه میدانی چیزی است که مفسران اجتماعی به دنبال آن هستند، زیرا قرآن فقط یک سری اعتقادات را شامل نمی شود، بلکه برای زندگی برنامه دارد و باید ایمان را به علمی و اجتماعی تبدیل کنیم. ایمان به عمل پس اگر قرآن ناقص نیست و برای همه چیز جواب دارد و خداوند برنامه زندگی انسان را در قرآن آورده است، باید از قرآن الهام بگیریم.

سید جمال الدین اسدآبادی و محمد عبده مبتکران تفسیر اجتماعی قرآن کریم هستند. سید جمال در آرزوی تحقق جامعه ای اسلامی مشابه ناسیونالیسم، اما با ماهیت اسلامی بود. قوم اروپایی نژادی بودند، اما آنچه سید جمال الدین اسدآبادی در الهام از قرآن به دنبال آن بود، تشکیل امت واحده بود، چنان که قرآن کریم می فرماید: «این تنها دین شماست. (و اسلام ناب) و من از آن تو هستم، تنها پروردگار و خالق، پس تنها مرا بپرست. (انبیاء/ 92) در واقع هدف سعید جمال تشکیل چتری در جهان اسلام بود که فراگیر است و همه مسلمانان را در بر می گیرد. این نهضت توسط محمد عبده ادامه یافت و به ویژه رشید رضا که از شاگردان عبده بود، پایه گذار تفسیر منظم و منضبط اجتماعی قرآن در قالب کتاب شد و تفسیر او مشوق بسیاری از تفاسیر دیگر، به ویژه آل. . -میزان.

دیدگاه مودودی به حکومت اسلامی

سید ابوالعلی مودودی نیز معتقد است که باید در مرحله حکومت به توحید برسیم، یعنی آنچه حکم می کند تنها خداست. مودودی در شرایطی زندگی می کند که مصادف با پایان اشغال شبه قاره هند توسط اشغالگران انگلیسی و تشکیل حکومت جدید در هندوستان است و دارای ده ها و صدها قوم و چندین مذهب بزرگ است که یکی از آنها اسلام است. بلاتکلیفی در مورد سرنوشت دولت جدید، ترس مسلمانان از سهم خود از آینده هند و در بحبوحه این بحران، نظریه حاکمیت و جهل شکل گرفت و او به دنبال حکومتی اسلامی غیر از جمهوری اسلامی پاکستان بود. این دیدگاه ها بر متفکران عرب نیز تأثیر می گذارد.

در اسلام سیاسی، مفهوم اساسی دولت است، یعنی اگر حکومتی برای اجرای قانون نباشد، چیزی از اسلام باقی نمی‌ماند، اما آنها، از جمله حزب الدعوه عراق، ابتدا این دعوت را باور کردند و گفتند اسلام باید حضور داشته باشد. در جامعه. در این صورت او از قدرت بیشتری برخوردار است، اما برخی دیگر می گویند اسلام زمانی قوی است که قدرت سیاسی را بگیرد و بعدها به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حزب الدعوه و اخوان المسلمین پس از آن از صحنه دعوت از صحنه حکومت خارج شدند. حسنی مبارک نیز از حکومت جان سالم به در برد.

مهمترین فرضیه های مفسران سیاسی قرآن

فرضیه تفسیر سیاسی قرآن این است که دین از زندگی و سیاست جدا نیست و ارتباط بسیار عمیقی بین آنها وجود دارد. تعبیر سیاسی معتقد است که ارتباط دین و سیاست امری ضروری و درونی است و باید برای ایجاد حکومت اسلامی قیام کرد، زیرا این امر خداست و حکومت باید از جانب خدا باشد و در غیر این صورت به دستور خداوند عمل کرده ایم. مفسران سیاسی قرآن کریم معتقدند مخالفت با ادغام سیاست، اقتصاد، جامعه و فرهنگ در دین، مخالفت با دستور الهی است و برخی از واجبات دینی مانند زکات تنها در سایه حکومت اسلامی انجام می شود.

از مفسران سیاسی و اجتماعی می توان به آیت الله طالقانی و آیت الله نائینی اشاره کرد که تفاسیر روشنگرانه و دموکراتیک از قرآن ارائه می کنند. آیت الله نائینی به آیه 22 سوره شعرا اشاره می کند که خداوند می فرماید: و بگو قوم بنی اسرائیل را به بردگی گرفتی آیا این نعمت را به من دادی؟ از پرتو قرآن آیت الله طالقانی نیز تعابیر روشنگرانه و روشنی وجود دارد، اما کسانی هم هستند که قرآن را طوری تفسیر می کنند که گویی اراده و کارایی ندارد، اما اسلام گرایان تندرو این واقعیت را نادیده گرفته اند که چنین افکاری باعث می شود در جهان اسلام ویرانی های زیادی دارد.

2323